مالکین اراضی و املاک واقع در محدوده شهر یا حریم آن باید قبل‌از هر گونه اقدام عمرانی یا تفکیک اراضی و شروع عملیات ساختمانی از شهرداری پروانه اخذ نمایند شهرداری می‌تواند از عملیات ساختمانی ساختمان‌های بدون پروانه یا مخالف مفاد پروانه به وسیله مأمورین خود اعم از آن‌که ساختمان در زمین محصور یا غیرمحصور واقع شود جلوگیری کند بنابراین قبل‌از ساخت هرگونه سازه اعم از ساختمان، مغازه ،سوله، شرکت و یا تفکیک اراضی باید به شهرداری محل مراجعه و پروانه ساخت اخذ نمود. احداث هر نوع سازه ای بدون اخذ پروانه ساخت تخلفات ساختمانی محسوب که شهرداری از عملیات ساختمانی جلوگیری و یا در صورت تکمیل در هر دو صورت موضوع را به کمیسیون ماده صد قانون شهرداری ارجاع می‌نماید.
اعضای کمیسیون ماده صد شهرداری مرکب است از :
۱_ نماینده وزارت کشور
۲_ یک نفر قاضی دادگستری
۳_یکی از اعضای شورای شهر
که البته نماینده شهرداری هم بدون حق رأی و برای اخذ توضیح در این کمیسیون شرکت میکند.
این کمیسیون در مقر شهرداری هر شهرستان تشکیل و به تخلفات ساختمانی که در محدوده شهر یا هر حریم آن واقع شده‌است رسیدگی میکند .
تخلفات داخل در صلاحیت کمیسیون ماده ۱۰۰عبارت‌انداز :
۱_ احداث ساختمان بدون پروانه
۲_ تراکم اضافه یا همان ساخت بیش از مساحت مجاز در پروانه
۳_ عدم احداث یا غیرقابل استفاده بودن پارکینگ
۴_ تجاوز به معابر
۵_ عدم رعایت اصول فنی بهداشتی شهرسازی
۶_ تغییر کاربری
در این مقاله سعی بر این شده که به صورت مختصر شما را با این کمیسیون و نحوه کار این مرجع آشنا کنیم.
1- در مورد احداث بنای بدون پروانه یا خلاف مندرجات پروانه در حوزه استفاده از اراضی مربوطه درصورتی‌که اصول فنی و بهداشتی و شهرسازی رعایت نشده باشد( ضرورت قلع بنا )
درمورد ساختمان‌هایی که از لحاظ اصول شهرسازی یا فنی یا بهداشتی قلع تأسیسات و بناهای خلاف مشخصات مندرج در پروانه ضرورت داشته باشد یا بدون پروانه شهرداری ساختمان احداث یا شروع به احداث شده باشد به تقاضای شهرداری موضوع در کمیسیون مورد رسیدگی قرار می‌گیرد پس‌از وصول پرونده به ذی‌نفع اعلام می‌کنند که ظرف ده روز توضیحات خود را کتباً ارسال دارد پس‌از انقضای مدت مذکور کمیسیون مکلف است ظرف مدت یک ماه تصمیم مقتضی بر حسب مورد اقتصاد اتخاذ کند درصورتی‌که تصمیم کمیسیون بر قلع تمام یا قسمتی از بنا باشد مهلت مناسبی که نباید از دو ماه تجاوز کند تعیین می‌نماید شهرداری مکلف است تصمیم مذکور را به مالک ابلاغ کند هر گاه مالک در مهلت مقرر اقدام به قلع بنا ننماید شهرداری رأساً اقدام کرده و هزینه آن را طبق آیین‌نامه اجرای وصول عوارض از مالک دریافت خواهد نمود لازم به ذکر است استناد به تبصره یک ماده صد درصورتی موجه است که مخالفت با یکی از اصول شهرسازی فنی بهداشتی احراز شده باشد و در حالتی که در رأی کمیسیون بدوی و تجدیدنظر چنین دلیلی ابراز نشود از موجبات نقض رأی است.
روند رسیدگی به تخلفات موضوع تبصره یک ماده صد به شرح ذیل میباشد :
1- وصول پرونده از شهرداری حسب تقاضای شهردار یا ذی‌نفع 2- اخطار یا اعلام کمیسیون به ذی‌نفع جهت پاسخ‌گویی مکتوب ذی‌نفع ظرف مدت ده روز از تاریخ ابلاغ اخطاریه 3- تشکیل جلسه یا جلسات رسیدگی با حضور نماینده شهرداری بدون حق رأی و برای ادای توضیحات
2- اضافه بنای زائد بر مساحت زیربنای مندرج در پروانه ساختمانی واقع در حوزه استفاده از اراضی مسکونی(ساخت بیش از مساحت پروانه ساختمان مسکونی)
در مورد اضافه بناء زائد بر مساحت زیربنای مندرج در پروانه ساختمانی واقع در حوزه استفاده از اراضی مسکونی کمیسیون می‌تواند در صورت عدم ضرورت قلع اضافه بنا با توجه به موقعیت ملک از نظر مکانی دربر خیابان‌های اصلی یا خیابان‌های فرعی و یا کوچه بن باز یا بن‌بست رأی به اخذ جریمه‌ای که متناسب با نوع استفاده از فضای ایجاد شده و نوع ساختمان ازنظر مصالح مصرفی باشد تعیین و شهرداری مکلف است براساس آن نسبت‌به وصول جریمه اقدام کند جریمه نباید از حداقل یک دوم کم‌تر از سه برابر ارزش معاملاتی برای هر متر مربع بنای اضافی بیشتر باشد درصورتی‌که ذی‌نفع از پرداخت جریمه خودداری کند شهرداری مکلف است مجدداً پرونده را به همان کمیسیون ارجاع و تقاضای صدور رأی تخریب را بنماید کمیسیون در این مورد به صدور رأی تخریب اقدام خواهد نمود.
3- اضافه بنای زائد بر مساحت مندرج در پروانه ساختمانی واقع در حوزه استفاده از اراضی تجارتی و صنعتی و اداری (ساخت بیش از مساحت در پروانه های املاک تجاری، صنعتی،و اداری)
در مورد اضافه بناء زائد بر مساحت مندرج در پروانه ساختمانی واقع در حوزه استفاده از اراضی تجارتی و صنعتی و اداری کمیسیون می‌تواند در صورت عدم ضرورت قلع اضافه بنا با توجه به موقعیت ملک از نظر مکانی دربر خیابان‌های اصلی یا خیابان‌های فرعی و یا کوچی‌های بن باز یا بن بست رأی به اخذ جریمه‌ای که متناسب با نوع استفاده از فضای ایجادشده و نوع ساختمان ازنظر مصالح مصرفی باشد تعیین و شهرداری مکلف است براساس آن نسبت‌به وصول جریمه اقدام نماید جریمه نباید از حداقل دوبرابر کم‌تر و از چهار برابر ارزش معاملاتی ساختمان برای هر مترمربع بنای اضافی ایجاد شده بیشتر باشد درصورتی‌که ذی‌نفع از پرداخت جریمه خودداری کرد شهرداری مکلف است مجدداً پرونده را به همان کمیسیون ارجاع و تقاضای صدور رأی تخریب را بنماید کمیسیون در این مورد نسبت‌به صدور رأی تخریب اقدام خواهد نمود درمورد ساختمان‌های غیرمجازی که قسمتی از آن مسکونی و قسمتی تجاری است برای بنای مسکونی و برای بنای تجاری نیز طبق میزان جریمه مقرر قانونی برآورد شده و با یکدیگر جمع شده و مورد حکم از سوی کمیسیون قرار می‌گیرد و هیچ‌یک با دیگری تداخل ندارد
4- در مورد احداث بنای بدون پروانه در حوزه استفاده از اراضی مربوطه درصورتی‌که اصول فنی و بهداشتی و شهرسازی رعایت شده باشد با رعایت تراکم مجاز
درمورد احداث بنای بدون پروانه در حوزه استفاده از اراضی مربوطه درصورتی‌که اصول فنی و بهداشت و شهرسازی رعایت شده باشد کمیسیون می‌تواند با صدور رأی اخذ جریمه به ازای هر مترمربع بنای بدون مجوز یک دهم ارزش معاملاتی ساختمان یا یک پنجم ارزش سرقفلی ساختمان درصورتی‌که ساختمان ارزش دریافت سرقفلی داشته باشد هرکدام که مبلغ آن بیشتر است از ذی‌نفع دریافت و بلامانع بودن صدور برگ پایان ساختمان را به شهرداری اعلام نماید اضافه بناء زائد بر تراکم مجاز براساس مفاد تبصره‌های دو و سه ماده صد قانون شهرداری عمل خواهد شد در این حالت بنای احداث شده فقط فاقد مجوز و پروانه میباشد و تمامی موارد ذیل در آن رعایت شده‌است اصول فنی و بهداشتی و شهرسازی رعایت تراکم مجاز حفظ کاربری مورد استفاده چنانچه کسی با اخذ پروانه ساختمانی و پس از پایان کار اقدام به ساختن بنای اضافی کرده باشد و یا در ضمن احداث بنا اضافه بنا به وجود آورده باشد اگر بنای اضافی متصل به بنای مذکور باشد اقدام شخص بر خلاف پروانه بود و مشمول تبصره‌های دو و سه ماده صد قانون شهرداری است اما اگر اضافه بنا جدا از بنای اصلی باشد مورد مشمول تبصره چهار ماده صد قانون شهرداری بوده و برمبنای آن عمل می‌شود.
5-کسر پارکینگ
درمورد احداث پارکینگ و غیره قابل‌استفاده بودن آن و عدم امکان اصلاح آن کمیسیون می‌تواند با توجه به موقعیت محلی و نوع استفاده از فضای پارکینگ رأی به اخذ جریمه‌ای که حداقل یک برابر و حداکثر دوبرابر ارزش معاملاتی ساختمان برای هر متر مربع فضای ازبین‌رفته پارکینگ باشد صادر نماید مساحت هر پارکینگ با احتساب گردش بیست و پنج مترمربع میباشد شهرداری مکلف به اخذ جریمه تعیین‌شده و صدور برگ پایان ساختمان میباشد.
6- تجاوز به معابرشهر
درمورد تجاوز به معابر شهر مالکین موظف هستند در هنگام نوسازی براساس پروانه ساختمان و طرح‌های مصوب رعایت برهای اصلاحی را بنماید درصورتی‌که برخلاف پروانه و یا بدون پروانه تجاوزی در این‌مورد انجنام گیرد شهرداری مکلف است از ادامه عملیات جلوگیری و پرونده را به کمیسیون ارسال نماید در سایر موارد تخلف مانند عدم استحکام بنا عدم رعایت اصول فنی و بهداشتی و شهرسازی در ساختمان رسیدگی به موضوع در صلاحیت کمیسیون‌های ماده صد است در مواردی که شهرداری مکلف به جلوگیری از عملیات ساختمانی است و دستور شهرداری اجرا نشود شهرداری می‌تواند با استفاده از مأمورین اجرائیات خود و در صورت لزوم مأمورین انتظامی برای متوقف ساختن عملیات ساختمانی اقدام کند در هر حال عدم رعایت بندهای اصلاحی از مصادیق عدم رعایت اصول شهرسازی است و پرونده باید از این لحاظ و مورد رسیدگی قرار گیرد.
