بی‌شک بارها کلمه شورای حل اختلاف را شنیده‌اید و یا اینکه گذرتان به آن افتاده است اما اینکه شورای حل اختلاف برای چیست و چه اعضایی مدیریت آن را به همراه دارند؟ یکی از مهمترین سوالات بسیاری از شما می‌باشد. شورای حل اختلاف مسئول رسیدگی به اختلافات محلی و حل و فصل اموری است که هیچ ماهیت قضایی نداشته و یا پیچیدگی کمتری دارند. مردم با مراجعه به شورای حل اختلاف باعث کاهش مراجعات به محاکم قضایی و نیز توسعه مشارکت‌های مردمی میشوند. رئیس، دو نفر عضو اصلی، یک نفر عضو علی البدل و مسئول دفتر از اعضای اصلی شورای حل اختلاف هستند که هر یک از آنها وظایفی را بر عهده دارند. شورا نیز مانند دادگاه دارای قاضی است که توسط رئیس قوه قضاییه تعیین می‌گردد. در ادامه همراه ما باشید تا شما را با تفاوت شورای حل اختلاف با دادگاه و پرونده‌های حل شده در آن آشنا سازیم.
شورای حل اختلاف با دادگاه تفاوت‌های آشکاری دارد. از جمله تفاوت‌های آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
یکی از مهمترین سوالاتی که بسیاری از افراد با آن روبرو هستند این است که چه پرونده‌هایی به شورای حل اختلاف ارسال میشوند؟ جالب است بدانید تمامی پرونده‌های حقوقی که امکان سازش و صلح در آن وجود دارند، به شورای حل اختلاف ارسال می‌گردند. علاوه بر این پرونده‌های کیفری قابل گذشت نیز در این شورا حل میشوند. در حالت کلی می‌توان گفت با توجه به ماده ۸ قانون شورای حل اختلاف، تمامی جرایم قابل گذشت، در شورای حل اختلاف حل و فصل میشوند اما اگر رسیدگی پرونده در شورا تنها با درخواست یکی از طرفین باشد و طرف دیگر تا پایان جلسه اول تمایل خود را برای رسیدگی در شورا اعلام نکند، در این صورت پرونده بایگانی شده و به مراجع صالح ارسال می‌شود.
جالب است بدانید که تمامی اختلافات و دعاوی خانوادگی نیز می‌توانند در شورای حل اختلاف به اتمام برسند. اعضای شورای حل اختلاف موظف هستند برای حل فصل دعوا و ایجاد صلح و سازش پس از دریافت نتیجه آن را به صورت گزارش به مراجع قضایی ارسال کنند.
در برخی از موارد ممکن است پرونده در شورای حل اختلاف به نتیجه نرسیده و به دادگاه ارسال شود. همانطور که در بخش قبل نیز به آن اشاره کردیم تمامی امور حقوقی و مدنی و خانوادگی که قابلیت گذشت داشته باشند، در این شورا حل و فصل میشوند. قاضی باید پس از ایجاد سازش میان دو طرف گزارش اصلاحی را صادر نموده و آن را به دادگاه ارسال کند اما اگر توانایی صدور گزارش اصلاحی را نداشته باشد، پرونده به دادگاه ارسال می‌گردد تا مابقی روند آن در دادگاه طی شود.
در برخی از موارد شورای حل اختلاف تنها با درخواست یکی از طرفین آغاز می‌گردد. اگر طرف دیگر تمایلی برای ایجاد سازش در شورای حل اختلاف نداشته باشد، پرونده به دادگاه ارجاع داده می‌شود. شورای حل اختلاف به جز ایجاد سازش می‌تواند مانند دادگاه نسبت به صدور حکم رای دهد. به عنوان مثال می‌توان به دریافت اموال منقول تا سقف ۲۰ میلیون تومان، تخلیه عید مستاجره، دعاوی مربوط به گواهی حصر وراثت، تامین دلیل، تحریر ترکه و مهر و موم آن، جرایم تعزیری و مجازات جزای نقدی درجه ۸ اشاره کرد. شورای حل اختلاف صلاحیت رسیدگی به این پرونده‌ها را دارد. از اینرو به دادگاه ارسال نمی‌شوند.
شورای حل اختلاف مسئول رسیدگی به اختلافات و دعاوی میان شهروندان است تا بتواند نتیجه را به صلح و سازش هدایت کند. پرونده‌هایی که نیاز به ارجاع به دادگستری نداشته باشند، در شورای حل اختلاف رفع میشوند اما در برخی موارد ممکن است شورای حل اختلاف صلاحیت رسیدگی به پرونده را نداشته باشد و یا همانطور که در بخش قبل گفته شد، پرونده به دلیل عدم درخواست یکی از طرفین به دادگاه ارسال گردد. تمامی پرونده‌هایی که در شورای حل اختلاف به سازش نرسیده و نتایج آن به صورت گزارش ارسال نمی‌گردند، به دادگاه ارجاع داده میشوند تا دادگاه بتواند با توجه به قانون آیین دادرسی و با تشریفات کامل آن را به نتیجه برساند.
یکی از مهمترین مواردی که به مختومه شدن پرونده در شورای حل اختلاف کمک می‌کند، صلح و سازش میان دو طرف است چرا که با صلح و سازش دو طرف پرونده به اتمام رسیده و گزارش آن به دادسرا ارسال می‌شود. با توجه به بخشنامه‌های صادر شده می‌توان گفت ۹۹ درصد از پرونده‌هایی که به شورای حل اختلاف ارجاع میشوند در همان ماه‌های اول با سازش روبرو شده و دیگر به اتمام می‌رسند.
پرداخت هزینه شورای حل اختلاف بر عهده فرد شاکی است. شاکی وظیفه دارد در مهلت مقرر تمامی هزینه‌های مربوطه را پرداخت کند. اگر پرونده دارای چند شاکی باشد، این افراد باید با همراهی یکدیگر نسبت به پرداخت هزینه اقدام نمایند. به عنوان مثال در پرونده‌ای با سه شاکی، هزینه به صورت شراکتی پرداخت می‌گردد.
برای طرح شکایت کیفری در شورای حل اختلاف ابتدا باید به شورای حل اختلاف محله خود بروید. معمولاً بهترین شورا، شورایی است که در محل اقامت فرد خوانده قرار گرفته است. پس از پیدا کردن شورای صالح برای حل پرونده و مراجعه به آن، یک فرم دادخواست از دفترخانه شورا درخواست کرده و آن را پر کنید. در این فرم باید مشخصاتی مانند نام و نام خانوادگی، مشخصات و نشانی، موضوع و دلایل دعوا را به طور کامل مطرح کنید.
پس از تحویل دادخواست خود، هزینه دادرسی را پرداخت نمایید. هزینه دادرسی شکایت‌های کیفری، معادل هزینه دادرسی محاکم دادگستری است که در دعاوی مالی معادل ۵ درصد می‌باشد. پس از آن یک نوبت به شما داده شده و رسیدگی به موضوع آغاز می‌گردد. علاوه بر این می‌توانید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی نیز شکایت خود را مطرح کنید. تنها کافی است به یکی از این دفاتر مراجعه نموده و شکایت خود را ثبت نمایید. تمامی مراحل پیگیری و مشاهده ابلاغیه در سامانه ثنا قابل مشاهده خواهند بود.
از مهمترین سوالاتی که بسیاری از افراد در هنگام ارجاع پرونده خود به شورای حل اختلاف با آن روبرو هستند این است که شورای حل اختلاف در چند جلسه پرونده را به اتمام می‌رساند؟ بهتر است بدانید که تعداد جلسات معمولاً در حدود یک الی دو جلسه می‌باشد اما این میزان بستگی به نحوه روند کار پرونده و اظهارات طرفین دارد. حتی در برخی موارد ممکن است این میزان افزایش یابد.
اینکه در شورای حل اختلاف چه بگویید با توجه به پرونده شما متفاوت خواهد بود. علاوه بر این موضوعات پرونده، مدارک و شواهد نیز می‌توانند در این امر موثر باشد. در هنگام حضور در شورای حل اختلاف به نکات زیر توجه کنید:
سخن پایانی
برخی از پرونده های حقوقی امکان حل در دادگاه را ندارند چرا که تنها با یک سازش ساده می‌توان آن را به راحتی حل کرد. شورای حل اختلاف به خوبی چنین پرونده‌هایی را مورد بررسی قرار می دهد تا بتواند آن را حل کند. این شورا مسولیت رسیدگی به انواع پرونده هایی را دارد که دارای امور قضایی نیستند. تمامی نتایج حاصل در شورای حل اختلاف به صورت گزارش به دادگاه ارسال میشوند. در این مقاله سعی کردیم شما را با نحوه طرح شکایت کیفری در این شورا و رسیدی به پرونده ها آشنا سازیم.
