دادخواست اعاده دادرسی و شرایط آن

دادخواست اعاده دادرسی چیست؟

قانونگذار برای شکایت از رای دادگاه و یا اعتراض به حکم قطعی که توسط دادگاه صادر شده است روش هایی را در نظر گرفته است که یکی از این روش ها اعاده دادرسی می باشد. بنابراین دادخواست اعاده دادرسی مختص احکام قطعیت یافته می باشد. یعنی با استفاده از آن امکان رسیدگی مجدد به دعوا نزد همان مرجع سابق که حکم در آن صادر شده است ایجاد می شود. از آنجایی که تصمیمات قضات عاری از خطا و اشتباه نمی باشد از اعاده دادرسی جهت کاهش میزان خطاها استفاده می شود.

اعاده دادرسی در حالت کلی به دو نوع اصلی و طاری تقسیم می شود:

 اعاده دادرسی طاری در ضمن دادرسی مطرح می شود. در صورتی که اعاده دادرسی اصلی می تواند بدون اینکه دعوای در جریان رسیدگی باشد مطرح شود. یعنی طرفین پرونده برای حکمی که قبلاً صادر شده است دادخواست اعاده دادرسی مطرح می کنند.

اگر در جستجوی وکیل در ارومیه هستید، ما آقای روشن میلان وکیل پایه یک دادگستری را به شما معرفی میکنیم. همچنین میتوانید از صفحه مشاوره حقوقی آنلاین میتوانید سوال خود را مطرح کنید و به رایگان پاسخ را دریافت کنید.

مهلت اعاده دادرسی

یکی از مهمترین مسائلی که در ارائه دادخواست اعاده دادرسی باید مورد توجه قرار بگیرد، مهلت آن است. مطابق با ماده 427 قانون آیین دادرسی مدنی، مهلت اعاده دادرسی برای افراد مقیم ایران 20 روز و افراد مقیم خارج از کشور 2 ماه بوده و یه شرح زیر می باشد :

1. نسبت به آرای حضوری و قطعی از تاریخ ابلاغ می باشد.
2. نسبت به آرای غیابی از تاریخ انقضای مهلت واخواهی و درخواست تجدید نظر می باشد.

 البته در برخی موارد خاص پیش می آید که شخصی عذر موجهی برای عدم ارائه این دادخواست دارد. در چنین مواقعی شخص باید به همراه دادخواست اعاده دادرسی، دلایل عذر خود را نیز به مرجع رسیدگی ارائه کند. دادگاه ابتدا دلایل عذر را بررسی می کند و در صورتی که موجه تشخیص دهد قرار قبول دادخواست اعاده دادرسی را نیز صادر می کند. از جمله دلایل موجه برای دادگاه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. تحت بازداشت بودن یا بیمار بودن متقاضی
2. فوت یکی از اعضای خانواده متقاضی
3. بروز حوادث غیرمترقبه ای مانند زلزله

نکته بسیار مهم: توجه داشته باشید که در اعاده دادرسی کیفری شخص در هر زمان که بخواهد می تواند اعاده دادرسی کند. زیرا فرد بی گناه نباید به اشتباه مجازات شود.

موارد اعاده دادرسی

از آنجایی که دادخواست اعاده دادرسی برای تغییر حکم دادگاه است، در تمام رای های صادره توسط دادگاه نمی توان از آن استفاده کرد. در ادامه تمام موارد اعاده دادرسی کیفری و حقوقی را با ذکر ماده قانونی مرتبط به شما معرفی کرده ایم.

اعاده دادرسی حقوقی

مطابق با ماده ۴۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی در صورت وجود موارد زیر می توان نسبت به احکامی که قطعیت یافته است دادخواست اعاده دادرسی مطرح کرد:

1. موضوع حکم مورد ادعای خواهان نباشد.
2. حکم به میزان بیشتر از خواسته صادر شده باشد.
3. وجود تضاد در مفاد یک حکم که ناشی از استناد به اصول یا به مواد متضاد باشد.
4. حکم صادره با حکم دیگری در خصوص همان دعوا و اصحاب آن، که قبلا توسط همان دادگاه صادر شده است متضاد باشد بدون آن که سبب قانونی موجب این تفاوت حکم باشد.
5. طرف مقابل درخواست کننده اعاده دادرسی حیله و تقلبی به کار برده که در حکم دادگاه موثر بوده است.
6. حکم دادگاه مستند به اسنادی بوده که پس از صدور حکم جعلی بودن آن اسناد ثابت شده باشد.
7. پس از صدور حکم، اسناد و مدارکی به دست آید که دلیل حقانیت درخواست کننده اعاده دادرسی باشد و ثابت شود اسناد و مدارک یاد شده در جریان دادرسی مکتوم بوده و در اختیار متقاضی نبوده است.

اعاده دادرسی کیفری

در اموری کیفری نیز مانند امور حقوقی قانونگذار برای اشخاص امکان اعتراض به احکام صادر شده را در نظر گرفته است. مطابق با ماده ۴۷۴ قانون آیین دادرسی کیفری در صورت وجود هر یک از موارد زیر شخص می تواند دادخواست اعاده دادرسی کیفری را مطرح کند:

1. کسی به اتهام قتل محکوم شود و سپس زنده بودن مقتول محرز گردد.
2. چند نفر به اتهام ارتکاب جرمی محکوم شوند و ارتکاب آن جرم به گونه‏ ای باشد که نتوان بیش از یک مرتکب برای آن قائل شد.
3. شخصی به علت انتساب جرمی محکوم شود و فرد دیگری نیز به موجب حکمی از مرجع قضائی به علت انتساب همان جرم محکوم شده باشد، به طوری که از تعارض و تضاد مفاد دو حکم، بی گناهی یکی از آنان احراز گردد.
4. درباره شخصی به اتهام و جرم واحد و یکسان، احکام متفاوتی صادر شود.
5. در دادگاه صالح اثبات گردد که اسناد جعلی یا شهادت خلاف واقع گواهان، مبنای حکم صادره بوده است.
6. بعد از صدور حکم قطعی، واقعه جدیدی رخ دهد و یا ادله جدیدی ارائه شود که سبب اثبات بی گناهی محکوم علیه و یا عدم تقصیر او باشد.
7. عمل ارتکابی جرم نباشد و یا مجازات مورد حکم بیش از مجازات مقرر شده در قانون باشد.

ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری در سال 1392 به تصویب رسیده است. این ماده به اعاده دادرسی در رابطه با احکام قطعی مخالف شرع می پردازد. مطابق با آن اگر رئیس قوه قضائیه تشخیص دهد که حکم قطعی صادر شده در هر یک از مراجع قضائی برخلاف شرع بوده است، با تجویز اعاده دادرسی، پرونده را برای رسیدگی در شعب خاصی که توسط خودش برای این کار اختصاص داده می شود به دیوان عدالت اداری ارسال می کند. تا در این شعب به پرونده رسیدگی شده و رای قطعی صادر شود که این رای، لازم الاجرا می باشد. این ماده دارای 3 تبصره نیز می باشد که در ادامه به آن ها پرداخته ایم:

مطابق با تبصر یک این ماده آراء قطعی مراجع قضائی (اعم از حقوقی و کیفری) شامل احکام و قرارهای مراجعی چون دیوان عالی کشور، سازمان قضائی نیروهای مسلح، دادگاه های تجدید نظر و بدوی، دادسراها و شوراهای حل اختلاف هستند.

مطابق با تبصره دو این ماده نیز آراء شعب دیوان عالی کشور در باب تجویز اعاده دادرسی و نیز دستورهای موقت دادگاه ها، اگر شامل تشخیص رئیس قوه قضائیه در مورد خلاف شرع بودن باشد، مشمول احکام این ماده خواهد بود.

مطابق با تبصره سه نیز علاوه بر رئیس قوه قضائیه، رئیس دیوان عالی کشور، دادستان کل کشور، رئیس سازمان قضائی نیروهای مسلح و یا رئیس کل دادگستری استان نیز می توانند در صورت تشخیص حکمی خلاف شرع در حین انجام وظیف خود آن را به رئیس قوه قضائیه اعلام کرده و درخواست تجویز اعاده دادرسی کنند.

اعاده دادرسی در دادگاه تجدید نظر

بسیاری از افراد تصور می کنند که دادخواست اعاده دادرسی مختص دادگاه بدوی است و در دادگاه تجدید نظر امکان طرح آن وجود ندارد. در صورتیکه چنین نیست و اگر حکم از سوی دادگاه تجدید نظر صادر شده باشد، باز هم می توان تقاضای اعاده دادرسی از آن حکم را کرد.

مرجع اعاده دادرسی همان دادگاهی می باشد که به دعوا رسیدگی کرده و رای قطعی را صادر نموده است. بنابراین اگر حکم در دادگاه تجدید نظر صادر شده است، برای طرح دادخواست نیز باید به همان دادگاه تجدید نظر مراجعه کرد تا مجددا به دعوا رسیدگی کرده و حکم را صادر کند.

کلام آخر

در این مطلب با مفهوم اعاده دادرسی و موارد آن آشنا شدید و فهمیدید که بهترین روش برای اعتراض به احکام قطعی صادر شده از جانب دادگاه می باشد. همچنین مشاهده کردید طرح دادخواست اعاده دادرسی چه در دعاوی حقوقی و چه دعاوی کیفری تنها در موارد خاصی امکان پذیر می باشد. بنابراین بهتر است در این مسیر از یک وکیل باتجربه و آگاه کمک بگیرید تا از حقوق شما در برابر صدور رأی اشتباه به درستی دفاع کند. زیرا هر پرونده ای نکات خاص خود را دارد که پیش از تنظیم دادخواست باید به طور کامل بررسی شود.